Diverse publicaties

Het aantal psychologieboeken dat dagelijks wereldwijd verschijnt, is enorm. Engels- en Duitstalige publicaties voeren de boventoon, maar ook in onze taal is de keus zeer omvangrijk. Hieronder een kleine arbitraire 'greep' uit de veelheid in het Nederlands gepubliceerde boeken over diverse onderwerpen.

Martin Appelo: Een spiegel voor narcisten. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2013. ISBN 9789461055507.
De Apple-computer is een narcistisch product en daarmee een kloon van zijn geestelijke vader, Steve Jobs.
Dat beweert althans Martin Appelo in dit boek. Niet alleen Steve Jobs, maar ook Pim Fortuyn, Zlatan Ibrahimović, Nina Brink en Neelie Kroes voldoen volgens hem in meer of mindere mate aan de criteria van narcisme. Met de levensverhalen van deze beroemdheden en met 'de narcistische cirkel' houdt Appelo de lezer een spiegel voor waarin narcisme haarscherp te herkennen is.

Brené Brown: De kracht van kwetsbaarheid. Heb de moed om niet perfect te willen zijn. Utrecht: A.W. Bruna Uitgevers, 2013. ISBN 9789400502482. Op basis van twaalf jaar onderzoek naar kwetsbaarheid, moed, authenticiteit en schaamte stelt Brené Brown, hoogleraar aan de Universiteit van Houstoin, dat kwetsbaarheid geen teken is van zwakte, maar juist de weg naar moed, betrokkenheid en betekenisvolle verbindingen.

In dit boek moedigt ze de lezer aan om perfectionisme te laten varen, kwetsbaarheid te omarmen en uitdagingen aan te gaan.
Wie liever de originele Amerikaanse editie Daring greatly. How the courage to be vulnerable transforms the way we live, love, parent, and lead leest: het boek is uitgegeven bij Gotham Books in New York en het ISB-nummer is 9781592407330 (hardcover).

Brené Brown: De moed van imperfectie. Laat gaan wie je denkt te moeten zijn. Utrecht: A.W. Bruna Uitgevers, 2013. ISBN 9789400503496.
Brené Brown moedigt op haar eerlijke, warme en grappige manier de lezer aan om perfectionisme te laten varen, stress als levensstijl los te laten, te vertrouwen op intuïtie en creativiteit de ruimte te geven. Dit boek gaat over de levenslange reis van 'Wat zullen anderen wel niet denken?' naar 'Ik ben goed genoeg'.
Wie liever de originele Amerikaanse editie The gifts of imperfection leest: het boek is uitgegeven bij Hazelden in Center City en het ISB-nummer is 9781592858491 (softcover).

Peter Fijbes: Angstcultuur. Amsterdam: Boom Uitgevers, 2017. ISBN 9789024405817. Angstcultuur: het begrip duikt met regelmaat op in de media. En steevast rollen er koppen. Maar wanneer kun je eigenlijk met recht spreken van een angstcultuur in een organisatie? Angstcultuur is het eerste Nederlandstalige boek over dit onderwerp. Het biedt duidelijke en concrete handvatten voor managers, organisatieadviseurs en ondernemingsraden. Maar eveneens voor medewerkers.

Ook zij werken vaak onbedoeld mee aan het ontstaan en voortbestaan van een angstcultuur. Een aantal vragen dat aan de orde komt: Hoe ontstaat een angstcultuur? Waar zijn mensen bang voor? En waarom nemen bange mensen niet domweg ontslag? Wat kun je doen om zo'n cultuur te voorkomen? En hoe grijp je in als er eenmaal een angstcultuur is ontstaan?
Met de eerste diagnose uit de quickscan heb je direct zicht op de informatie die voor jouw organisatie van toepassing is.

Bart Flos: Het anti-klaagboek. Eerste hulp bij zeuren en zaniken. Zaltbommel: Uitgeverij Haystack, 2013. Zesde druk. ISBN 9789077881934. Inmiddels al meer dan 12.000 exemplaren verkocht! Laat je dag niet meer verpesten door het gezeur en gezanik van collega's, familie of vrienden. Ontdek hoe je korte metten maakt met hun geklaag.

De auteur heeft zich als crisismanager in grote ondernemingen ontwikkeld tot een professionele klaagcoach. Hij weet als geen ander waarom mensen klagen en hoe hij hun negatieve gedachten kan ombuigen.

Stefan Lucius: Welterusten! Over slaap en slaapstoornissen. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2013. ISBN 9789461059277.
Waar komt de behoefte aan slapen vandaan? Waarom is slapen zo belangrijk? Hoe komt het dat het sommige mensen zoveel moeite kost om in slaap te vallen? Hoe meer we leren over slapen, des te meer vraagtekens er lijken te zijn. Er is echter wel degelijk een goede manier om slaapproblemen te analyseren. Naast inzicht in oorzaken en handvatten voor behandelmogelijkheden bij slaapproblemen, geeft dit boek actuele, wetenschappelijk onderbouwde tips.

David K. Randall: Slaap lekker. Het geheim van slapen, slaapwandelen en uitgerust wakker worden. Amsterdam: Maven Publishing, 2013. ISBN 9789490574888. Hoe we slapen heeft invloed op onze gezondheid, ons energieniveau, geheugen, seksleven en op onze creativiteit. Goed slapen is belangrijk, maar wat weten we er eigenlijk vanaf? Ontdek in dit boek waarom vrouwen anders slapen dan mannen, baby's het verschil

niet voelen tussen dag en nacht, het aantal uur slaap niet doorslaggevend is voor hoe uitgerust je wakker wordt en voorts hoe slaappillen werken. En ... of het een verstandig idee is om je bed met iemand te delen.

Stephen Rollnick en William R. Miller: Motiverende gespreksvoering. Mensen helpen veranderen. Derde editie. Gorinchem: Ekklesia, 2014. ISBN 9789075569704 (paperback) en 9789075569711 (gebonden editie). Dit boek is hét standaardwerk over Motiverende Gespreksvoering (MGV), een hulpverlenersmethode met een enorme aantrekkingskracht die zich als een olievlek over de zorg en andere werkvelden verspreidt. Daarin speelt het bewijs voor betere uitkomsten bij tal van

veranderuitdagingen onmiskenbaar een rol, maar ook de onderliggende 'spirit' van de benadering. MGV is veel meer dan een verzameling strategieën en technieken. MGV is vooral een manier van bij anderen present zijn, die strookt met hoe veel beroepskrachten eigenlijk hun werk zouden willen (en feitelijk ook moeten) doen. MGV wijst daarin een weg.
Deze derde editie is voor MGV de nieuwe standaard. Ze is veel meer dan een revisie van de vorige editie - 90% van dit boek is opnieuw geschreven. De essentie van MGV is niet veranderd: het is nog steeds een persoonsgerichte manier van hulpverlenen om het veel voorkomende probleem van ambivalentie ten aanzien van verandering aan te pakken. Nog steeds gebeurt dit door bij cliënten de motivatie voor en bereidheid tot verandering te versterken. (...)
Dit zeer leesbare boek is een sublieme rondgang door de theorie en praktijk van MGV. MGV heeft de manier waarop wij denken over werken met minder gemotiveerde cliënten fundamenteel veranderd, met name in de huidige gezondheidszorg.

Ingalill Roos: Energievreters. Omgaan met mensen waar je moe van wordt. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij De Arbeiderspers, 2010. ISBN 9789029573092. Ken jij iemand die nooit naar je luistert? Iemand die je kleineert, bij wie je je ongemakkelijk voelt of van wie je steeds ontzettend moe wordt? Dat zou best eens een energievreter kunnen zijn. De Zweedse psychotherapeute Ingalill Roos beschrijft in dit boek het gedrag van deze 'vampiers' en hoe hun acties anderen beïnvloeden.

Ze leert je energievreters in je eigen omgeving te herkennen en laat zien op welke manier je paal en perk kunt stellen aan hun gedrag. Zodat je energie overhoudt voor leuke mensen!

Jeffrey Wijnberg: De kunst van het kwetsen. Hoe te overleven op het bloederige strijdtoneel van menselijke relaties. Met Sigmund-illustraties van Peter de Wit. [Schiedam]: Scriptum, 2006. ISBN 9789055944262.
'Oorlog, terreur en machtsvertoon lijken een ver-van-je-bedshow en worden geassocieerd met dictators, generaals, zelfmoordaanslagen en wapengekletter. Wie in vrede en vrijheid leeft, zoals wij hier in Nederland, blijft gelukkig verschoond van nodeloos bloedvergieten. In werkelijkheid regent het in ons land iedere dag van de bombardementen. De slachtoffers lijden in stilte of belanden met hun verwondingen op het spreekuur van de huisarts, de psycholoog of in een psychiatrische kliniek. Je hoeft namelijk geen geweer te hebben om iemand kapot te maken, dat kan net zo simpel en soms effectiever met woorden', aldus de auteur.
In dit boek doet Wijnberg haarscherp uit de doeken hoe mensen elkaar verbaal naar het leven kunnen staan en hoe in iedereen een potentiële terrorist schuilt. Krenken, stangen, tarten, kleineren, tergen, jennen, schofferen, grieven, treiteren: de manieren waarop mensen elkaar onderuit kunnen halen, lijken bijna eindeloos. Een kleine troost is dat Wijnberg een groot arsenaal heeft aan anti-terroristische maatregelen.

Jeffrey Wijnberg: Verborgen agenda's. Waarom mensen niet doen wat ze zeggen en niet zeggen wat ze doen. Met Sigmund-illustraties van Peter de Wit. [Schiedam]: Scriptum, 2008. ISBN 9789055945603. Wijnberg bespreekt in dit boek de heimelijke motieven van het menselijk ras: sociaal gedrag waarachter angst, machtswellust en zelfverrijking schuilgaat. 'Het zijn niet alleen politici, criminele types en gewiekste zakenlieden die mooi weer spelen terwijl zij uit zijn op persoonlijk

gewin, maar ook uw beste vrienden, uw naaste familieleden en uw hartelijkste collega's die zich volkomen anders kunnen voordoen dan ze in werkelijkheid zijn. Wie de spelletjes die mensen spelen, weet te doorgronden, kan zich wapenen in een wereld waarin de mooiste schijn uiteindelijk toch weer bedriegt. Hoe tegenstrijdig het ook klinkt, Wijnberg komt tot de vrolijke conclusie: niets is zo zichtbaar als wat de mens verbergen wil', zo staat op de omslag te lezen.

Jeffrey Wijnberg: De zin van onzin. Leren leven met het ongerijmde maakt gelukkig. Met Sigmund-illustraties van Peter de Wit. [Schiedam]: Scriptum Psychologie, 2014. ISBN 9789055948574.
De moderne mens lijdt, meer dan hij zich bewust is, aan een obsessie om alles kloppend te krijgen. Natuurlijk, elk probleem verdient een oplossing. Maar wat als blijkt dat die oplossing alleen nog maar meer problemen genereert?
Echte liefde is mooi en verrijkend. Maar hoe kan het dat zoveel goeds ook het ergste kwaad in de mens kan oproepen? Iedereen wil het gevoel hebben het leven in eigen hand te hebben. Maar de mens functioneert veel beter als zijn leven bepaald wordt door vaste rituelen. Goed beschouwd is er daarom maar weinig wat echt klopt. De mens, het leven en de wereld vormen een doorlopende voorstelling van ongerijmdheden.
Mensen die kunnen leven met deze ongerijmdheden zijn gelukkiger, aldus Wijnberg. 'Want wie het ongerijmde omarmt, heeft minder frustraties, accepteert makkelijker zijn eigen en andermans tekortkomingen en treedt vaker het leven met een lach tegemoet.'
 

Jeffrey Wijnberg: Dagboek van een psycholoog. Meeluisteren in de spreekkamer. Met illustraties van Peter de Wit. [Schiedam]: Scriptum, 2017. ISBN 9789463190770. Meer dan eens vertelt Wijnberg in zijn boeken hoe het in zijn praktijk eraan toegaat. Toch blijven veel vragen onbeantwoord. Hoe denkt hij echt over zijn partiënten? En welke gebeurtenissen raken zijn persoonlijk leven? En hoe beïnvloeden zijn persoonlijke belevenissen de manier

waarop hij zijn patiënten benadert?
Over een periode van een halfjaar beschrijft Wijnberg in Dagboek van een psycholoog wat hij dagelijks meemaakt in zijn praktijk. Daarmee krijgt de lezer een exclusieve inkijk in de belevingswereld van de hulpverlener. Dit boek heeft alles te maken met het belang dat de auteur hecht aan openhartigheid: 'Alleen als de psycholoog laat zien wie hij zelf is, zal ook de patiënt bereid zijn om zich echt bloot te geven'.
 

Twee boeken over geluk, elk met een andere invalshoek Het ene is geschreven door hoogleraar psychologie van het onbewuste Ap Dijksterhuis, die in Op naar geluk. De psychologie van een fijn leven in de zoektocht naar het begrijpen van geluk, met veel vaart en humor de moderne psychologie en neurowetenschap verbindt met de klassieke westerse en oosterse filosofie. In het andere, Dictatuur van het geluk. Onder het juk van psychologische correctheid, betoogt provocatief psycholoog Jeffrey Wijnberg dat de moderne psychologische hulpverlening geen hulpverlening is, maar een dictaat van regels waar niemand baat bij heeft. 'Mensen zijn geen robots die geprogrammeerd kunnen worden om gelukkig te zijn. De mens wil in vrijheid zijn eigen levensstijl kiezen, zelfs als hij daar ongelukkig van wordt', aldus de auteur.

Ap Dijksterhuis: Op naar geluk. De psychologie van een fijn leven. Amsterdam: Prometheus/Bert Bakker, 2015. ISBN 9789035143180.
Jeffrey Wijnberg: Dictatuur van het geluk. Onder het juk van psychologische correctheid. Met Sigmund-illustraties van Peter de Wit. [Schiedam]: Scriptum Psychologie, 2015. ISBN 9789055949564.

Tot slot een boek geschreven door psychologen, psychotherapeuten en psychiaters voor hun collega-hulpverleners

Erwin van Meekeren en Jan Baars (redactie): De ziel van het vak. Over contact als kernwaarde in therapie. Amsterdam: Boom Uitgevers, 2015. ISBN 9789089536754. De ziel van het vak is geschreven voor en door professionals die zich bezighouden met de zorg voor mensen die psychisch lijden. In persoonlijke verhalen geven auteurs een kijkje achter de doorgaans gesloten

spreekkamerdeur. Het is bedoeld voor iedereen die goed contact nodig heeft om zijn werk adequaat te kunnen verrichten.
In dit boek leggen meer dan dertig auteurs, ervaren clinici en liefhebbers van hun vak, de focus op de ziel van het vak: werkelijk contact. Zoals contact maken met mensen die daar angstig, ambivalent of onhandig in zijn, maar ook het behouden van contact als de ander dreigt af te haken.
Enkele citaten uit dit boek
Nelleke Nicolai: Compassie ontstaat langs een weg waarin je als psychotherapeut samen met de patiënt nieuwe gevoelens ontdekt, bruggen slaat, verhalen hoort waardoor je geraakt wordt, fouten maakt en repareert en elkaar leert kennen.
Moniek Thunnissen: Luisteren naar verhalen van de patiënt en het ordenen van emotioneel geladen gebeurtenissen tot een samenhangend verhaal, hebben bijna altijd een genezende werking.
Greet Vanaerschot: Een therapeutische relatie impliceert emotioneel aanraken en aangeraakt worden, beroeren en beroerd worden, ontroeren en ontroerd worden. Daar is niets mis mee, het is zelfs de essentie van contact.
Fredrike Bannink: Vaak voelen cliënten zich machteloos als ze voor het eerst bij ons komen en is er sprake van algehele malaise en verminderde eigenwaarde. Vaak ook zijn ze gedemoraliseerd en is hun welbevinden tot een absoluut nulpunt gedaald. Het bieden van hoop aan cliënten en het helpen vergroten van hun welbevinden, is dan ook naar mijn idee de ziel van ons vak. [...] Vraag in het eerste gesprek al expliciet naar talenten en sterke eigenschappen: 'In de spreekkamer gaat het vaak over wat er niet goed gaat; mag ik weten wat er wel goed gaat?', 'Waar bent u goed in?', 'Welke leuke eigenschappen heeft u?' Zo krijg je ook een beeld van de mate van zelfwaardering en van het mentaliserend vermogen van je cliënt. Maar het draagt vooral bij aan het idee dat je in meer geïnteresseerd bent dan symptomen en problemen. Ik ben ook voorstander van eerlijkheid en oprechtheid. Een goed begin is het halve werk; je krijgt geen tweede kans voor een eerste indruk.

► Foto gemaakt door Jürgen