Socratisch motiveren

Martin Appelo: Socratisch motiveren. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2007. ISBN 9789085064442.
Socratisch motiveren is een methode om 'moeilijke gevallen' in beweging te krijgen, de strijdbijl te begraven en stilstand of hopeloosheid te veranderen in acceptatie. Het maakt duidelijk dat mensen niet ongemotiveerd kunnen zijn en dat iedereen altijd motieven heeft voor wat hij doet of niet doet. Tijdens socratisch motiveren wordt niet getrokken en niet geduwd. Het gesprek gaat met de stroom van de cliënt mee en houdt rekening met de oevers of kaders die door de omgeving worden gesteld. De therapeut heeft geen ander doel dan het verduidelijken van de motieven van de cliënt en de consequenties die belangrijke anderen daaraan verbinden. Socratisch motiveren is nooit gericht op inhoudelijke verandering, maar brengt de cliënt toch vaak op een ander spoor!
In dit boek wordt socratisch motiveren geïntroduceerd en theoretisch onderbouwd. Aan de hand van praktijkvoorbeelden wordt een duidelijk stappenplan gepresenteerd waarmee hulpverleners, therapeuten en (bedrijfs)artsen de methode kunnen toepassen bij cliënten met wie ze 'vastzitten'. Op de bijgevoegde DVD demonstreert de auteur hoe socratisch motiveren in de praktijk werkt.

Martin Appelo: Waardenloze gesprekken. Socratisch motiveren in de praktijk. Amsterdam: uitgeverij Boom, 2010. ISBN 9789085069560. Naar schatting 10 procent van de hulpverleners kampt met verschijnselen van burn-out. Deze klachten zijn aan diep verankerde neigingen gerelateerd om te vechten tegen het kwaad en er te zijn voor de ander. Hulpverleners gaan er zelfs mee door wanneer cliënten weinig of geen

veranderingsbereidheid tonen. Zo ontstaat een betuttelende houding en het spreekwoordelijke 'trekken aan een dood paard'.
Socratisch motiveren helpt hulpverleners om burn-outklachten te voorkomen. Het wordt toegepast bij lastige cliënten met wie onenigheid is over verandering. Deze korte, krachtige en 'waardenloze' methode heeft geen ander doel dan het verduidelijken van de motieven van de cliënt en de consequenties die belangrijke anderen daaraan verbinden. In tegenstelling tot andere motiveringsstrategieën is het nooit gericht op inhoudelijke verandering De hulpverlener blijft uit de strijd en het probleem komt te liggen op de plaats waar het hoort. Hierdoor brengt socratisch motiveren vastgelopen of hopeloze behandelingen toch vaak in beweging!

Martin Appelo: Socratisch motiveren. Derde, geheel herziene druk. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2014. ISBN 9789089532145.
In deze volledig herziene editie zijn de succesvolle uitgaven Socratisch motiveren (2007) en Waardenloze gesprekken (2010) samengevoegd en geactualiseerd. Martin Appelo spitst de methode verder toe op wetenschappelijke kennis over gedragsverandering. Hij beschrijft en illustreert socratisch motiveren in al zijn facetten, aangevuld met nieuwe casuïstiek.
Martin Appelo (1962) is gezondheidszorgpsycholoog en gedragstherapeut. Hij werkt als trainer, therapeut, docent en supervisor bij Cure & Care Development in Arnhem, psycho-oncologisch centrum Het Behouden Huys in Haren, de afdeling Psychologie van de Rijksuniversiteit Groningen en in zijn privépraktijk. Centrale thema's in zijn werk zijn rouw, zelfhelend vermogen en motivatie.

 Jos Delnoij en Wieger van Dalen: Het socratisch gesprek. Budel: Uitgeverij Damon, 2003. ISBN 9789055734153.
Begeleiders van een socratisch gesprek geven tijdens een dialoog gewoonlijk niet hun mening. In dit boek staan hun vragen, ervaringen, argumenten en inzichten zwart op wit verzameld. Hoe functioneren de verschillende gespreksvormen? Wanneer werken de gespreksregels belemmerend? Wat heeft de socratische methode met waarheid te maken? En met filosofie? Dit soort vragen komt in dit boek aan bod. De meeste artikelen bevatten voorbeelden van gevoerde gesprekken. Dit maakt deze bundel geschikt voor een kennismaking met de methode en voor verdieping van de methode.

Harlich H. Stavemann: Sokratische Gesprächsführung in Therapie und Beratung. Eine Anleitung für Psychotherapeuten, Berater und Seelsorger. 3., überarbeitete Auflage. Weinheim: Beltz Verlag, 2015. ISBN 9783621279291. Die Sokratische Gesprächsführung ist eine Methode, die sich vor allem für Therapie, Beratung und Seelsorge eignet. Besonders existenzielle Fragen können mit dieser Fragetechnik erörtert werden.

Harlich Stavemann erläutert die Ursprünge dieser eigentlich philosophischen Methode und wie sie sich zum therapeutischen Instrument entwickelt hat. Ihre Anwendung macht er an themenspezifischen Therapiedialogen lebendig nachvollziehbar.
Das Ziel der Sokratischen Gesprächsführung ist es, dem Patienten bei der Findung seiner eigenen Antworten zu helfen. Der Therapeut kann nicht über richtig oder falsch entscheiden, aber dem Patienten dabei helfen, reflektiert und selbstbestimmt an seine Problem- und Fragestellungen heranzugehen. Harlich Stavemann zeigt, wie das geht. Die dritte Auflage ist komplett überarbeitet.
 

► Foto gemaakt door Bernd Hildebrandt