Loopbaan in perspectief

"Mensen die langdurig werk doen dat niet bij hun levensfase past, zitten in een ongezonde situatie. Het kan een burn-out veroorzaken, zelfs de dood kan het gevolg zijn."
Arthur Docters van Leeuwen *)

Het is begrijpelijk dat veel ouderen die bewust de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt, hun tussen 1945 en 1955 geboren kinderen voorhielden, dat ze toch vooral zekerheden in hun leven moesten inbouwen, waarbij primair gedoeld werd op een goede baan met een vaste aanstelling.
Deze zogeheten babyboomgeneratie zal omstreeks 2015 met pensioen zijn of heeft inmiddels al veel eerder, dankzij allerlei regelingen – FLO (Functioneel Leeftijd Ontslag), VUT (Vervroegde Uittreding), FPU (Flexibel Pensioen en Uittreden), prepensioen, enz. – het arbeidzaam leven vaarwel gezegd.

Kwam het 'vroeger' nogal eens voor dat mensen veertig jaar of langer bij één en dezelfde werkgever werkten, tegenwoordig is dat meer uitzondering dan regel. Niet alleen mensen als Jan Timmer (Philips) en Ad Scheepbouwer (KPN) reorganiseerden aan de lopende band en 'saneerden' vele (tien)duizenden werknemers hun bedrijven uit, maar ook de overheid weet heden ten dage van wanten: duizenden ambtenaren zullen de komende jaren het veld moeten ruimen en naar andere werkgelegenheid om moeten zien. Immers - uitzonderingen daargelaten - gunstige afvloeiingsregelingen behoren tot het verleden, zodat mensen niet nog even kunnen doorsudderen tot ze met FLO, VUT, FPU of anderszins kunnen.

Veertig jaar of langer bij dezelfde werkgever wordt verleden tijd
De ervaring in mijn praktijk heeft mij geleerd, dat velen die de bui aan hebben zien komen, niet gewacht hebben tot het ging plenzen, maar zelf initiatief namen en hun oude baan vaarwel gezegd hebben om een nieuwe uitdaging tegemoet te treden. Want wie vandaag de dag tot de 45+/50+-generatie behoort, moet nog minstens vijftien (tot mogelijk zelfs twintig) jaar aan de slag. En met steeds grotere regelmaat kan men in kranten en tijdschriften succesverhalen lezen zoals van een directeur die vrachtwagenchauffeur werd, van een consultant die voor zichzelf begon als meubelmaker, van een verpleeghuisarts die van haar hobby haar beroep maakte en momenteel als beeldhouwer haar geld verdient of van een tandarts die van haar passie, fotografie, haar werk maakte. Met andere woorden: opgedane kennis en ervaring leiden veelal tot nieuwe mogelijkheden, niet alleen om (opnieuw) in loondienst te treden, maar ook om als zelfstandige aan de slag te gaan.

Angst voor de angst?
Nu is het niet iedereen gegeven om uit zichzelf een dergelijke omslag te maken. Niet iedereen heeft het in zich om zijn of haar dramabaan in een droombaan te transformeren. Daarbij komt dat oude, vastgeroeste patronen veelal eerst uitgekristalliseerd moeten worden, anders bestaat de mogelijkheid dat de nieuwe droombaan al snel weer in een dramabaan verandert. Het is net als bij een echtscheiding: wie, bij wijze van spreken, 's morgens uit het bed bij de ene relatiepartner stapt en diezelfde avond in het bed bij de nieuwe liefde, zal al snel ontdekken dat hij of zij toch zichzelf in een nieuw avontuur meeneemt, wat in de nieuwe relatie al heel gauw tot dezelfde problematiek kan leiden als waarvoor men de oude partner 'aan de kant' heeft gezet.



Wie wel eens een perspectieftekening heeft gezien (zo niet, kijk dan eens op deze site van Google), weet dat evenwijdige lijnen in de verte verdwijnen (het zogeheten verdwijnpunt; wiskundigen zeggen dan: twee evenwijdige lijnen snijden elkaar in het oneindige). Dat geldt voor alle foto's op deze pagina; de foto van de spoorrails hierboven toont dat het duidelijkst. Je kunt dus blijven lopen over de spoorrails, maar je zicht in de verte blijft altijd hetzelfde. Met andere woorden: met de blik op oneindig kom je niet veel verder.
Velen hebben echter angst voor verandering. Als dat het geval is, vraag je dan eens af of er mogelijk sprake bij je is van angst voor de angst. 'De onzekerheid verlamt me en maakt me angstig', hoor ik cliënten wel eens zeggen. Of: 'Al dat gedoe. Ik wacht liever nog even'. Maar dan is het mogelijk dat je ineens, onverwacht, voor het blok wordt gezet en anderen voor je beslissen: slikken of stikken. Dan verandert angst in paniek, met alle gevolgen van dien.

Wacht dus niet tot er voor je beslist wordt
Wie met zichzelf aan de slag wil gaan en zich wil afvragen: 'Hoe wil ik anders gaan worden?', 'Hoe wil ik anders gaan denken?' en 'Hoe wil ik anders gaan handelen?', kan overwegen om samen met mij op weg te gaan. Samen denken en werken, een onmogelijke toekomst formuleren (namelijk één die zakelijk succes belooft), kiezen voor verandering en niet slechts voor assessments, een positieve omwenteling teweegbrengen, een blauwdruk voor de toekomst schrijven – het zijn slechts enkele van de vele thema's die onderwerp van gesprek kunnen zijn.
Het lijkt alsof 'een onmogelijke toekomst formuleren' een contradictio in terminis, een tegenstrijdigheid in de gebruikte woorden, inhoudt. Maar was het niet John F. Kennedy die in 1960 de Amerikanen voorhield, dat er binnen tien jaar een mens op de maan zou staan? Was het niet Nelson Mandela die na zijn vrijlating uit de Victor Verstergevangenis zorgde voor het opheffen van de apartheid? En was het niet Ronald Reagan die Michail Gorbatsjov toeriep: 'Haal die muur neer, meneer Gorbatsjov'? Een onmogelijke toekomst creëert men eerder door terug te werken vanuit een visie dan door vooruit te werken vanuit het verleden. En wordt een onmogelijke toekomst gerealiseerd, dan zal die levensveranderend zijn.
Geïnteresseerd geraakt? Aarzel niet en maak een afspraak. Mogelijk kan al één gesprek (of kunnen slechts enkele gesprekken) het bekende zetje in de rug betekenen.

Liever een gesprek met een coach?
Is de stap naar een psycholoog een brug te ver? Dan is een gesprek met een gediplomeerde coach te overwegen. Mijn echtgenote Josien Sneek is zo iemand. Zij is lid van de NOBCO, de Nederlandse Orde van Beroepscoaches. Maar als gediplomeerde trainer ook van de NOBTRA, de Nederlandse Orde van Beroepstrainers. Met een aantal collega's en/of vriend(inn)en kan je dus ook een training bij haar volgen. Kennismaken? Neem eens een kijkje op haar website. En lees vooral een aantal blogs op haar website, waaronder: Waar krijg jij later spijt van als je er nu niets aan doet?
 

► Foto bovenkant gemaakt door Jörg Möller
► Foto rechterkant gemaakt door swooshed
► Foto in de tekst gemaakt door Dirk Brechmann

*) Het aan de bovenzijde genoemde citaat van Arthur Docters van Leeuwen staat vermeld in: Eric van der Wal: Inspirerende ontmoetingen. [Breda]: Van Ierland Uitgeverij, 2009 (pagina 55).