Rechten van minderjarigen in de medische en de geestelijke gezondheidszorg

• Rechten van minderjarigen in de medische gezondheidszorg voor wat betreft het voorschrijven van medicijnen

Net als bij vaccins in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) geldt bij het voorschrijven van medicijnen voor kinderen tot en met 11 jaar dat ouders altijd toestemming moeten geven. Geven de ouders die niet, dan krijgt het kind géén medicijnen. Voor medicijnen van kinderen van 12 tot en met 15 jaar moeten zowel de ouders als het kind instemmen. Als de ouders tegen het voorschrijven van medicijnen zijn en de tiener wil het wel, dan kan zo’n 12 tot 15-jarige die medicatie alleen krijgen als hij of zij daar lang en goed over heeft nagedacht (zie bijvoorbeeld de uitspraak van de Rechtbank Oost-Brabant van 7 december 2021 inzake de wens van een 15-jarig meisje dat zich volledig wilde laten vaccineren tegen corona, geen toestemming van haar moeder kreeg - de vader van meisje vond overigens dat zijn dochter zelf mag kiezen of ze de vaccinatie krijgt -, maar zich van de rechter toch volledig mag laten vaccineren). Vanaf hun 16de mogen kinderen zelf beslissen. Deze kinderen overleggen het voorschrijven van medicatie overigens vaak met hun ouders.

Zie ook Rechten minderjarigen op de website van de Artsenfederatie KNMG, de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst, een federatie van beroepsverenigingen van artsen die de belangen van artsen in Nederland behartigt.
Lees ook: Ritalin of Concerta bij ADHD en/of concentratieproblemen - ja of nee? in de rubriek Actueel op deze website!

• Rechten van minderjarigen in de Geestelijke gezondheidszorg (GGZ) voor wat betreft het bezoeken van een psycholoog of een psychotherapeut

Het kan heel goed zijn dat je graag wilt weten: kan ik als jongere naar een psycholoog zonder dat mijn ouders op de hoogte worden gebracht?
Ja, dat kan. Als je liever niet hebt dat je ouders dat te weten komen (bijvoorbeeld als je niet wilt dat ze weten met welk probleem jij rondloopt of dat ze deel zijn van jouw probleem), zijn er mogelijkheden. Bijvoorbeeld online contact of via de huisarts.*)

De regels waar psychologen en psychotherapeuten zich aan moeten houden, liggen vast in de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). Daarin staat dat ouders van kinderen tot en met 15 jaar toestemming moeten geven voor een behandeling. Zij zijn immers verantwoordelijk voor hun kinderen. Om die toestemming te kunnen geven, moeten ze weten dat hun kind in behandeling wil en waarvoor. Ze mogen zelfs je dossier opvragen. Dit geldt voor alle vormen van psychologische behandeling. Beide ouders moeten toestemming geven, ook als je ouders gescheiden zijn!
Geeft na een scheiding één van je ouders geen toestemming, dan zal een psycholoog je meestal niet ontvangen of behandelen. De ouder die wel toestemming geeft, kan de rechter inschakelen om ontheffing van toestemming door de weigerende ouder te vragen.

Vanaf 16 jaar ben je voor de WGBO meerderjarig
Je mag dan zelfstandig, dus zonder dat je ouders erbij betrokken zijn, bij een psycholoog in behandeling gaan. Ze kunnen bovendien ook geen informatie opvragen over je behandeling.
Wil je dat ze er helemaal niets van weten? Dat kan praktisch gezien best wel lastig zijn. De psycholoog zal je bijvoorbeeld af en toe post willen sturen. De gemeente moet een verklaring (indicatie) afgeven en zorgen voor de betaling. Vraag dit na bij de psycholoog bij wie je in behandeling wilt, of bij de gemeente in je woonplaats.*)

Vanaf je 18de verjaardag ben je daarvan af
De zorg valt dan niet meer onder de gemeente, maar onder de Zvw, de Zorgverzekeringswet. Je kunt jezelf aanmelden bij een psycholoog of psychotherapeut. Houd er wel rekening mee dat de zorgverzekeraar het eigen risico (in 2022 € 385 per jaar) in rekening brengt en dat deze rekening bij je ouders belandt. Zij zijn namelijk onderhoudsplichtig tot je 21 bent. Als je nog met hen meeverzekerd bent en bij hen woont, komt deze rekening in ieder geval bij hen terecht.

Je bent altijd vrij in de keuze van je psycholoog
Denk wel eerst na of je liever met een man of een vrouw praat en met een ouder of een jonger iemand. Vraag altijd of je eerst (kort) kennis met hem of haar mag maken; vaak heb je al snel door of het klikt of niet.

Voor meer informatie: kijk bijvoorbeeld op de website van Psychologie Vandaag, een kenniscentrum met een online praktijk. In het kenniscentrum vind je psychologische informatie, tips voor wat je zelf kunt doen om je beter te voelen en ontdek je hoe de Geestelijke gezondheidszorg in elkaar zit. Op deze website vind je ook informatie als je naar een psycholoog wilt als je nog geen 18 bent.

Als je vragen hebt, bel me dan op (070 3201136). Neem ik niet op, spreek dan een bericht in. Of stuur me een e-mail via de Contactpagina.

Bron van dit gedeelte: onder andere Psychologie Vandaag. Op deze website staat nog veel meer interessants.

*) Met een verwijzing van je huisarts kun je je melden bij de gemeente in je woonplaats. De gemeente vergoedt namelijk de geestelijke gezondheidszorg voor jongeren tot 18 jaar. Je kunt dan kiezen uit een persoonsgebonden budget (pgb) of zorg in natura.
Wil je zelf bepalen waar, wanneer en van wie je zorg ontvangt? Dan kun je het beste een pgb bij de gemeente aanvragen. Een pgb is een bedrag waarmee je zelf zorg (en ook ondersteuning) inkoopt. Jij bepaalt dan welke zorgverlener jou gaat helpen/begeleiden. Je sluit zelf een contract af met de zorgverlener, maakt een planning en je stuurt je zorgverlener aan (dat betekent dat jij aangeeft over welke onderwerpen je wilt praten en dus niet je zorgverlener). Ook houd je de administratie bij en ben je verantwoordelijk voor de betalingen.
► Bij het beheren van een pgb horen verplichtingen en vaardigheden. Je moet een pgb zelf kunnen beheren. Of je moet een vertegenwoordiger hebben die dit voor jou kan doen.
► Bij zorg in natura bepaalt de gemeente, het zorgkantoor of de zorgverzekeraar uit welke zorgorganisatie(s) je kunt kiezen, dus bijvoorbeeld uit welke psychologen je kunt kiezen. Je vrije keus is dan veel beperkter.
► Je kunt een pgb en zorg in natura ook combineren.

Wil je er meer over weten? Zie de volgende (onderdelen van) websites:
• Wie vergoedt de hulp bij psychische problemen van mijn kind?
• Wat is het verschil tussen een persoonsgebonden budget (pgb) en zorg in natura?
• Jeugdhulp bij gemeenten.
• Vergoeding psychologische hulp voor kinderen tot 18 jaar.
• Wil je wel eens kennismaken met de tekst van een wet die op jou als minderjarige van toepassing is? Dan vind je hier de tekst van de Jeugdwet. Je hoeft je echter niet te schamen als je er al na een paar zinnen schoon genoeg van hebt!

► Foto bovenkant: Alexander Kliem
► Foto zijkant: Samantha Scott
► Foto in de tekst: Ulrike Leone